Hier vindt u alles wat u moet weten over circulariteit en circulaire materialen. In de database op deze website zijn vrijwel alle potentieel circulaire materialen verzameld, welke geschikt zijn voor de realisatie van een casco van een Tiny House of circulaire woning.
Het casco van een woning is op te delen in 5 bouwelementen. Dit zijn de fundering, de vloer, de gevel, het dak en de wanden. De materialen in de database zijn onderverdeeld in 5 functies. Dit zijn de fundering, de constructie, de thermische isolatie, de waterdichtheid en de gevel- dakafwerking. Deze functies vormen samen de 5 bouwelementen van het casco.
Aan de materialen in de database zit een circulaire waarde gekoppeld. De hoogste circulaire waarde is 10 en de laagste waarde is 1. Alle materialen in deze database zijn op minstens 1 manier binnen een circulaire cyclus te houden. Aan de hand van de database kunt u de meest geschikte en circulaire materialen selecteren.
De database maakt gebruik van een keuzefiltersysteem. Standaard staat deze per functie gesorteerd van meest circulair naar minst circulaire materiaal. Door de filters naar wens af te stellen, komt het meest circulaire materiaal wat het beste op de gestelde eisen aan sluit, bovenaan te staan.
Klik op de knop “circulaire materialen” of scrol naar beneden om bij de database van circulaire materialen te komen. Onder de knop “circulariteit” vindt u een uitleg over dit begrip en waar een materiaal aan moet voldoen om circulair te zijn.
Circulariteit is een vorm van duurzaamheid waarbij een materiaal of product na zijn levens- of gebruiksduur een grondstof kan zijn voor nieuwe materialen en/of producten. Circulariteit gaat uit van productie zonder restproducten of afval. Hierdoor komen de materialen in een herbruikbaar circuit terecht en ontstaat er een circulaire economie. In een circulaire economie wordt er voor gezorgd dat grondstoffen, onderdelen, materialen en producten langdurig en hoogwaardig gebruikt kunnen worden. Hierbij geld; hoe minder processtappen een materiaal moet doorlopen voor hergebruik, hoe hoogwaardiger het materiaal in te zetten is. Dit heeft met namen te maken met de Co2 uitstoot bij de productiestappen en het kwaliteitsbehouden van het materiaal. Circulariteit heeft 2 achterliggende hoofddoelen; het tegengaan van de uitputting van grondstoffen en het beperken van klimaatverandering door onder andere het beperken van Co2 uitstoot.
Deze circulatie van materialen is op te delen in 2 verschillende cyclus. De Biologische- of Bio-cyclus met organische materialen en de Technologische- of Techno-cyclus met technische materialen. Organische materialen volgen een ander hergebruikproces dan technische materialen. Hierdoor is het belangrijk dat de organische en technische materialen na de functionele levensduur, goed van elkaar gescheiden kunnen worden.
Voor zowel de bio-cyclus als de techno-cyclus geldt dat de reststromen die niet vervuild zijn met materialen en middelen buiten deze 2 circulaire circuits, het makkelijkste ingezameld en hergebruikt kunnen worden. Door producten zodanig te ontwerpen dat de materialen makkelijk van elkaar te scheiden zijn en de reststromen zo te verzamelen dat deze niet vervuild raken met giftige stoffen, worden de reststromen het meest bruikbaar gehouden. Een methode om dit te hanteren is demontabel of zelfs re-montabel bouwen.
Technische materialen in de techno-cyclus zoals fossiele brandstoffen, kunststoffen en metalen, zijn beperkt beschikbaar en komen uit uitputbare bronnen van grondstoffen. In de techno-cyclus is het belangrijk dat we de voorraden van zulke eindige materialen goed beheren. In een circulaire economie wordt er alleen gebruik gemaakt van de materialen die al in omloop zijn, in plaats van dat we ze verbruiken en deponeren. Na gebruik worden de materialen weer teruggewonnen met hun oorspronkelijke waarde uit reststromen.
De techno-cyclus bestaat uit 4 verschillende gradaties. Bij de eerste graad is het materiaal of product in gebruik en wordt deze in optimale conditie gehouden. In deze fase is het materiaal of product tijdelijk niet in omloop binnen zijn cyclus. Door de verlenging van de levensduur hoeven er minder grondstoffen gewonnen te worden voor nieuwe productie. De tweede,- derde en vierde graat gaan uit van een vorm van hergebruik. De eerste graad vraagt om de minste bewerkingsstappen, arbeid, energie en nieuw materiaal om weer van oorspronkelijk waarde zijn. Deze heeft dus een kleinere cirkel en daarom de voorkeur. In de opvolgende gradaties kost de vorm van hergebruik steeds meer bewerkingsstappen, arbeid, energie en nieuw materiaal en gaat de oorspronkelijke waarde omlaag.
De gradatie van de Technologische cyclus is als volgt: 1. Onderhouden; reparatie en onderhoud tijdens gebruik om de levensduur te verlengen. 2. Hergebruiken; direct hergebruik door een product opnieuw te vermarkten. 3. Herstellen/Aanpassen; het grondig herstellen en indien nodig aanpassen van een product en vervolgens hergebruiken. 4. Recyclen; onderdelen of materialen terughalen uit het product om ze opnieuw te gebruiken voor nieuwe productie.
Organische materialen zoals hout, voedsel en water, kunnen door middel van biologische processen terug opgenomen worden in het ecosysteem en zo opnieuw gebruikt worden als voedselbron. Deze materialen noemen we Bio-based en Hernieuwbare materialen. In de Bio-cyclus is het van belang om het ecosysteem zo goed mogelijk haar werk te laten doen. Er kan geconsumeerd worden uit de Bio-cyclus, zolang deze niet besmet raakt met giftige stoffen en de ecosystemen niet overbelasten, bijvoorbeeld door overbemesting of door meer te oogsten dan laten aangroeien. Wanneer de consumptie in balans is met het vermogen van de bio-cyclus om grondstoffen op te nemen en te regenereren, kunnen we organische grondstoffen eindeloos opnieuw introduceren.
Binnen de bio-cyclus kan er naast het ecosysteem ook worden hergebruikt in cascades. Cascaderen betekent ‘het gebruiken van (een deel van) een product voor een andere toepassing’. Wanneer een product niet langer de initiële functie kan vervullen, kan het in een andere vorm opnieuw worden toegepast. Tijdens het cascaderen vermindert veelal de kwaliteit van het materiaal en het proces kost meer energie. Cascaderen verschilt van het hergebruik en recycling uit de techno-cyclus door de verandering in functie en de mate waarin het product bewerkt wordt. Door cascaderen komt een organisch materiaal in de techno-cyclus terecht.
Neem bijvoorbeeld een houten kozijn. Indien deze na zijn functionele levensuur nog in goede staat verkeerd kan deze opnieuw verhandeld en gebruikt worden (Hergebruik). Wanneer het kozijn licht beschadigd is maar nog wel functioneert kan deze opgeknapt worden en weer opnieuw gebruikt worden. (Herstellen/Aanpassen). Als het kozijn niet meer bruikbaar is kan deze gerecycled worden tot houten balken of profielen. “Cascaderen” zou in dit voorbeeld betekenen dat de houten kozijnen worden vermalen tot houtsnippers om OSB-platen van te maken. Hierbij gaat de kwaliteit van het oorspronkelijk massieve hout verloren.
Een materiaal is dus circulair wanneer deze binnen de Biologische of Technologische cyclus in omloop te houden is. Om binnen de Bio-cyclus in omloop te blijven, moet een materiaal Bio-based of Hernieuwbaar zijn. Bio-based houdt in dat de materialen gewonnen worden uit de natuur en terug de natuur in kunnen als voedingstof of biologisch afbreekbaar zijn. Hiervoor mogen de materialen niet verduurzaamd worden met milieubelastende en chemische middelen. Hernieuwbaar houdt in dat de grondstof onuitputtelijk is en opnieuw kan aangroeien. Deze vorm van circulariteit heeft de hoogste waarden omdat deze de minste invloed heeft op de uitputting van grondstoffen en het klimaat.
Om binnen de Techno-cyclus in omloop te blijven, moet een materiaal Herbruikbaar, Herstelbaar of Recyclebaar zijn. Een materiaal is herbruikbaar wanneer deze (in dien nodig met reparatie en herstel of aanpassing) opnieuw toegepast kan worden in een ander bouwwerk. Hierbij is het belangrijk dat een materiaal niet met verlijmde of versmolten verbindingen bevestigd wordt. Deze vorm van hergebruik is binnen de techno-cyclus de minst milieubelastende en grondstof verbruikende methode.
Een materiaal is recyclebaar als de grondstof of andere bruikbare onderdelen in een product verzameld kunnen worden en deze tot een nieuw materiaal of product verwerkt kan worden. Deze vorm van circulariteit kost veel bewerkingsstappen, arbeid, energie en geeft daardoor ook meer belasting op de klimaatveranderingen. Daarnaast moeten er in het productieproces vaak nieuwen grondstoffen aan toegevoegd worden.
Een Bio-based of Hernieuwbaar materiaal is te cascaderen door deze als technologisch materiaal te gaan gebruiken in plaats van als voedingsbron voor de aangroei van nieuwe grondstoffen. Echter kost ook dit veel bewerkingsstappen, arbeid en energie en het oorspronkelijke materiaal of product loopt hierbij waardeverlies op. Daar bijkomend raakt de bio-cyclus uit balans als er te veel producten van de bio-cyclus in de techno-cyclus terecht komen. Daarom heeft deze vorm van herbruikbaarheid de minst hoge circulaire waarde.
